کد مطلب:106521 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:155

خطبه 136-در مسئله بیعت











[صفحه 302]

از سخنان آن حضرت علیه السلام است: فلته: كاری كه نااندیشیده انجام گردد. خزامه: حلقه ای است از مو كه در بینی شتر قرار داده می شود. بیعت شما با من نیندیشیده و ناگهانی نبود، و كار من و شما یكسان نیست، من شما را برای خدا می خواهم، و شما مرا برای سود خویش می خواهید. ای مردم! برای اصلاح حال خودتان، به من كمك كنید، سوگند به خدا من حق ستمدیده را از كسی كه به او ستم كرده باز می ستانم و ستمگر را مهار كرده می كشانم، تا او را بر آبشخور حق وارد سازم هر چند خوش نداشته باشد. مفهوم گفتار امام (ع) كه فرموده است: بیعت شما با من بی اندیشه و ناگهانی نبود این است كه چون بیعت آنها از روی تدبر و اندیشه بوده كسی نمی تواند پس از انجام یافتن بیعت مخالفت كند، و یا از آن پشیمان گردد، در این عبارت اشاره به بیعت مردم با ابی بكر شده كه عمر درباره آن گفت: كانت بیعه ابی بكر فلته و قی الله شرها یعنی: بیعت مردم با ابی بكر ناسنجیده و بدون اندیشه بود، و خداوند مردم را از شر آن محفوظ داشت. فرموده است: و لیس امری و امركم واحدا. این بیان اشاره است به تفاوتی كه میان اقدامات امام (ع) و خواستهای آنها وجود دارد، و این تفاوت و اختلاف را

با ذكر این كه من شما را برای خدا می خواهم روشن می گرداند، و معنای سخن مزبور این است كه من از شما پیروی و فرمانبرداری می خواهم تا به یاری شما دین خدا را برپای دارم، و احكام و حدود او را اجرا كنم و شما مرا برای خودتان می خواهید یعنی برای این كه از عطایا و مقام و منزلت و منافع دیگر دنیوی برخوردار شوید، و پس از این گفتار توبیخ آمیز آنان را مخاطب قرار داده از آنها می خواهد كه برای اصلاح احوال خودشان او را یاری كنند، و فرمانبردار او باشند و دستورها را به كار بندند، سپس سوگند می خورد كه انتقام ستمدیده را خواهد گرفت، و ستمگر را مهار خواهد كرد، استعاره واژه قود كه به معنای كشیدن است برای توصیف این معناست كه او ستمكار را به ذلت خواهد كشانید، و او را وادار خواهد كرد كه حق را اذعان كند و به آن تن دردهد، واژه خزامه ترشیحی بر این استعاره است، همچنیم واژه منهل (آبشخو) را برای حق، استعاره فرموده است، بدین مناسبت كه آبشخور محلی است كه تشنه كامان با رسیدن به آن از رنج تشنگی آسوده می شوند، حق نیز چشمه زلالی است كه سینه ستمدیدگان به آن شفا می یابد و با رسیدن بدان درد و رنج آنان بر طرف می شود، و توفیق از خداست.


صفحه 302.